Savitribai Phule Speech in Marathi | सावित्रीबाई फुले यांची माहिती
सावित्रीबाई फुले या भारतातील पहिल्या महिला शिक्षिका, समाजसुधारक आणि कवयित्री होत्या. त्या स्त्री शिक्षणाच्या प्रवर्तक आणि महिला सक्षमीकरणाच्या आद्य जनकांपैकी एक होत्या. त्यांनी समाजातील स्त्रिया आणि शोषित-वंचित घटकांसाठी आयुष्यभर संघर्ष केला. सावित्रीबाईंनी आपल्या पती जोतीराव फुले यांच्या सोबत मिळून भारतात स्त्री शिक्षणाची मुहूर्तमेढ रोवली.
त्या केवळ शिक्षिका नव्हत्या तर सामाजिक क्रांतीकारक देखील होत्या. त्यांनी महिलांना शिक्षणाचे महत्व पटवून देऊन त्यांना आत्मनिर्भरतेच्या दिशेने पुढे नेले. त्यांनी विधवांसाठी निवासगृह, अस्पृश्यांसाठी शाळा, आणि अनाथ मुलांसाठी आश्रयगृह उभारले. त्या स्त्री-पुरुष समानतेच्या कट्टर पुरस्कर्त्या होत्या. त्यांच्या या कार्यामुळे त्यांचे नाव भारतीय इतिहासात सुवर्ण अक्षरांनी कोरले गेले आहे.
Savitribai Phule Speech in Marathi | सावित्रीबाई फुले यांची माहिती
Early life and Education of Savitri Bai Phule | प्रारंभिक जीवन व शिक्षण
सावित्रीबाई फुले यांचा जन्म ३ जानेवारी १८३१ रोजी महाराष्ट्रातील पुणे जिल्ह्यातील नायगाव या गावी झाला. त्यांचे वडील खांडोजी नेवसे आणि आई लक्ष्मीबाई यांनी त्यांचे बालपण अत्यंत साध्या परिस्थितीत घालवले. त्या काळात स्त्रियांना शिक्षण मिळण्याची संधी नव्हती, तसेच समाजामध्ये स्त्रियांना शिकवण्यास मोठा विरोध होता. तथापि, जोतीराव फुले यांनी सावित्रीबाईंना शिक्षणाची संधी दिली आणि त्यांना अक्षरओळख करून दिली.
जोतीराव यांनी त्यांचे प्राथमिक शिक्षण घरीच सुरू केले आणि पुढे त्यांनी सावित्रीबाईंना पुण्यातील नारायणराव विद्यालयात औपचारिक शिक्षण घेण्यास प्रोत्साहित केले. त्यानंतर सावित्रीबाईंनी अहमदनगर आणि पुणे येथे शिक्षण घेतले. त्या ब्रिटिश शासनाच्या काळात शिक्षण घेणाऱ्या मोजक्या स्त्रियांपैकी एक होत्या. पुढे, त्या एका पात्र शिक्षिका बनल्या आणि स्त्री शिक्षणाची मुहूर्तमेढ रोवली.
सावित्रीबाईंनी आपल्या शिक्षणातून सामाजिक सुधारणेचा विचार रुजवला आणि महिलांना शिक्षण देण्याचा निर्धार केला. त्यांनी शिक्षण घेत असताना अनेक अडचणींचा सामना केला. समाजातील काही लोक त्यांना शिक्षण देण्यास विरोध करत होते आणि त्यांच्यावर टीका करत होते. मात्र, सावित्रीबाईंनी या सर्व गोष्टींकडे दुर्लक्ष करत आपले शिक्षण पूर्ण केले आणि पुढे समाज सुधारण्याचा निर्धार केला.
Women's Education and Work | स्त्री शिक्षण आणि कार्य
त्या काळात स्त्रियांना शिकण्याची संधी नव्हती आणि स्त्री शिक्षणाला तीव्र विरोध होता. समाजातील पुरुषप्रधान मानसिकतेमुळे मुलींना शाळेत जाण्यास मज्जाव केला जात असे. मात्र, सावित्रीबाईंनी समाजाच्या या संकुचित विचारसरणीला आव्हान दिले आणि १८४८ मध्ये पुण्यात मुलींसाठी पहिले विद्यालय स्थापन केले. हे विद्यालय म्हणजे भारतीय स्त्री शिक्षणाच्या नव्या पर्वाची सुरुवात होती. जोतीराव फुले यांच्या मदतीने त्यांनी शिक्षण क्षेत्रात मोठी क्रांती घडवून आणली.
शाळा सुरू केल्यावरही सावित्रीबाईंना मोठ्या अडचणींना सामोरे जावे लागले. समाजातील काही लोक त्यांना शिवीगाळ करत आणि दगडफेक करीत. त्यांना थुंकी टाकण्यासही लोक मागेपुढे पाहत नव्हते. पण सावित्रीबाईंनी धैर्याने आणि आत्मविश्वासाने हे सर्व सहन केले आणि मुलींच्या शिक्षणासाठी अथक प्रयत्न केले. पुढे त्यांनी समाजातील मागासवर्गीयांसाठी शाळा सुरू केली आणि शिक्षण हा प्रत्येकाच्या हक्काचा विषय आहे, हे अधोरेखित केले.
त्यांनी केवळ मुलींनाच नव्हे, तर विधवा स्त्रियांनाही शिक्षणाची संधी उपलब्ध करून दिली. त्यांनी विधवांसाठी शिक्षण आणि पुनर्विवाहाची संकल्पना पुढे आणली. त्याचबरोबर, त्यांनी ‘बालहत्या प्रतिबंधक गृह’ स्थापन करून अनाथ व विधवा स्त्रियांसाठी आधार निर्माण केला. त्यांचे कार्य आजही प्रेरणादायी आहे आणि भारतीय शिक्षण व्यवस्थेतील मैलाचा दगड ठरले आहे.
त्या काळात स्त्रियांना शिकण्याची संधी नव्हती आणि स्त्री शिक्षणाला विरोध होता. पण सावित्रीबाईंनी १८४८ मध्ये पुण्यात मुलींसाठी पहिले विद्यालय स्थापन केले. त्यानंतर त्यांनी अनेक शाळा सुरू केल्या आणि समाजातील सर्व थरातील मुलींना शिक्षण दिले. त्यांनी अस्पृश्यता निर्मूलनासाठी देखील काम केले आणि मागासवर्गीयांसाठी शाळा सुरू केल्या.
Social work of Savitri Bai Phule | सामाजिक कार्य आणि सुधारणा
१) Widow remarriage and women's rights | विधवा पुनर्विवाह आणि स्त्रियांचे हक्क
सावित्रीबाईंनी विधवांसाठी पुनर्विवाहाची संकल्पना पुढे आणली. त्या काळात विधवांचे जीवन अत्यंत दयनीय होते. त्यांना समाजाने वाळीत टाकले होते. अशा परिस्थितीत त्यांनी ‘बालहत्या प्रतिबंधक गृह’ स्थापन केले. येथे विधवांना आधार मिळत असे, तसेच त्यांच्या पोटच्या मुलांसाठीही निवासगृह उपलब्ध करून दिले जात असे.
२) Abolition of untouchability | अस्पृश्यता निर्मूलन
सावित्रीबाईंनी जातीभेद आणि अस्पृश्यता निर्मूलनासाठी महत्त्वाचे कार्य केले. त्या काळात समाजात अस्पृश्य जातींना कोणतेही हक्क नव्हते. त्यांनी अस्पृश्यांसाठी शाळा सुरू केली आणि त्यांना समान अधिकार मिळवून देण्यासाठी संघर्ष केला.
३) Women empowerment | महिला सक्षमीकरण
महिलांच्या स्वातंत्र्यासाठी आणि आत्मनिर्भरतेसाठी त्यांनी अनेक उपक्रम राबवले. स्त्रियांना शिक्षण आणि रोजगाराच्या संधी मिळाव्यात यासाठी त्यांनी आवाज उठवला. त्यांनी स्त्री शिक्षणाच्या माध्यमातून महिलांना समाजात प्रतिष्ठा मिळवून दिली.
४) सत्यशोधक समाज
सावित्रीबाई फुले आणि जोतीराव फुले यांनी एकत्र येऊन ‘सत्यशोधक समाज’ ची स्थापना केली. या चळवळीचा उद्देश जातिभेद, अंधश्रद्धा आणि सामाजिक विषमता दूर करणे हा होता. त्यांनी स्त्री-पुरुष समानतेवर भर दिला आणि समाजातील मागासवर्गीयांना न्याय मिळावा यासाठी कार्य केले.
Women empowerment and motivation | महिला सक्षमीकरण आणि प्रेरणा
सावित्रीबाई फुले यांचे कार्य महिला सक्षमीकरणाच्या क्षेत्रात एक महत्त्वपूर्ण टोक ठरले आहे. त्या काळात, ज्या समाजात स्त्रियांना शिक्षण मिळवण्याची संधी नव्हती आणि जेथे त्यांना अनेक सामाजिक आणि सांस्कृतिक बंधनांमध्ये बंदिस्त ठेवले जात होते, त्या समाजाच्या विरोधाला न जुमानता सावित्रीबाई फुले यांनी आपले जीवन स्त्रियांच्या हक्कांसाठी समर्पित केले.
त्यांचे जीवनकार्य समाजातील स्त्रियांना एक नवा दृष्टिकोन, आत्मविश्वास आणि समाजात समानतेच्या लढ्यात आपले स्थान निर्माण करण्यासाठी प्रेरणा देणारे आहे. सावित्रीबाई फुले यांनी केवळ स्त्री शिक्षणाचा प्रसार केला नाही, तर त्यांनी त्या काळातील समाजातील भेदभाव, पुरुषप्रधान मानसिकता, आणि स्त्रियांवरील अत्याचारांविरुद्ध ठामपणे आवाज उठवला.
सावित्रीबाईंनी स्त्रियांना शाळेत जाण्यासाठी प्रेरित केलं, त्यांना आपला आवाज आणि अस्तित्व समजायला शिकवलं. मुलींच्या शिक्षणासाठी त्यांनी सुरू केलेली शाळा, त्यांची सामाजिक कार्ये, अशा विविध क्षेत्रांतील त्यांच्या योगदानाने अनेक महिलांना प्रोत्साहित केले. त्या काळातील पुरुषप्रधान समाजात स्त्रियांना स्वतंत्रपणे विचार करण्याची, निर्णय घेण्याची आणि आपले भविष्य घडवण्याची क्षमता विकसित करण्याच्या दिशेने त्यांच्या कार्याने एक मोठा प्रभाव निर्माण केला.
सावित्रीबाईंनी महिलांना आत्मनिर्भरतेच्या दिशेने मार्गदर्शन दिलं. त्यांनी त्यांना शिकवण्याचे, समाजातील अडचणींचा सामना करण्याचे, आणि शेवटी सामाजिक बदल घडवून आणण्याचे महत्त्व पटवले. ज्या काळात महिलांसाठी घराची चार भिंती हीच सर्व मर्यादा होती, त्या काळात सावित्रीबाईंनी आपल्या कार्याच्या माध्यमातून महिला सशक्तीकरणाच्या दिशा दाखवल्या.
त्यांच्या कार्याने महिलांना आपले हक्क ओळखायला शिकवलं. त्यांनी अशी समाजिक संरचना तयार केली जिथे महिलांना वाचा उचलता येईल, त्यांच्या हक्कांसाठी लढता येईल आणि त्यांना समान दर्जा प्राप्त होईल. त्यांनी महिलांच्या शारीरिक, मानसिक आणि भावनिक सशक्ततेवर भर दिला. त्यांनी असा समाज निर्माण करण्याचा प्रयत्न केला जिथे महिलांना तेच हक्क मिळतील जे पुरुषांना मिळतात, आणि त्या समाजात स्त्रियांना आपल्या कुटुंबाच्या आणि समाजाच्या उन्नतीसाठी अधिकाधिक योगदान देण्याची संधी मिळेल.
सावित्रीबाई फुले यांचे कार्य आजही अनेक महिलांना प्रेरणा देते. आजही स्त्रियांच्या हक्कांसाठी आणि समानतेसाठी त्यांचे कार्य एक महत्त्वपूर्ण संदर्भ आहे. त्यांचे कार्य फक्त त्या काळातील स्त्रियांनाच नाही, तर प्रत्येक पिढीतील महिलांना प्रेरित करते. स्त्री शिक्षणाच्या दृष्टीने, समाजाच्या विरोधाला तोंड देत त्यांनी केलेली संघर्षाची गाथा आजही प्रत्येक स्त्रीला धैर्य देते आणि ती तिच्या स्वप्नांप्रती आणि लक्ष्यांप्रती दृढ राहण्यास प्रेरित करते.
त्यांच्या कार्यामुळे आणि विचारांमुळे आजच्या काळात महिलांना अनेक क्षेत्रात संधी मिळत आहेत, ज्या पूर्वी त्यांच्या हातात नाहीत. सावित्रीबाई फुले यांच्या योगदानामुळे समाजातील स्त्रियांना एक नवा आत्मविश्वास मिळाला आहे, आणि त्यांच्यामुळे महिलांचा आवाज आणि अस्तित्व आज महत्त्वाचे मानले जात आहे.
Savitri bai Phule books (Literature) | सावित्रीबाई फुले यांचे साहित्यिक योगदान
सावित्रीबाई फुले यांचे कार्य शिक्षण आणि समाजसुधारणा क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण असले तरी, त्यांचे साहित्यिक योगदान देखील त्याचप्रमाणे उल्लेखनीय आहे. त्या केवळ एक शिक्षिका आणि समाजसुधारक नव्हत्या, तर एक प्रतिभावान कवयित्री आणि लेखिका देखील होत्या. त्यांचे लेखन फक्त काव्य न होता, ते समाजातील अन्याय, जातीभेद, स्त्री शिक्षण आणि समानतेसाठीच्या संघर्षाचे प्रतिबिंब होते.
सावित्रीबाईंनी आपल्या कवितांमधून स्त्री शिक्षणाचे महत्त्व, सामाजिक अन्यायावर आणि जातिव्यवस्थेवरील तीव्र टीका मांडली. त्यांचे साहित्य समाजातील असमानता आणि भेदभावाविरुद्ध एक आवाज बनले आणि त्या काळात, जिथे स्त्रिया घराच्या पलीकडे विचार करायला हवं असं मानलं जात होतं, तिथे सावित्रीबाईंनी आपल्या लेखणीच्या माध्यमातून स्त्रियांना आवाज दिला. त्यांनी आपल्या कवितांद्वारे समाजातील विकृतींवर कठोर टीका केली आणि महिलांना आपले हक्क मिळवून देण्यासाठी विचारधारात्मक मार्गदर्शन केले.
त्यांच्या काही प्रसिद्ध कवितासंग्रहांमध्ये “काव्यफुले” आणि “बावनकशी सुबोध रत्नाकर” यांचा समावेश होतो. “काव्यफुले” या संग्रहात सावित्रीबाई फुले यांनी स्त्रीशक्ती, महिला शिक्षण, आणि समानतेच्या विचारांवर आधारित कविता लिहिल्या. त्यांच्या कवितांमध्ये सामाजिक आणि मानसिक जागरूकता वाढवण्याची प्रक्रिया होती, ज्यामुळे स्त्रियांना आत्मनिर्भर होण्यासाठी प्रेरणा मिळाली.
“बावनकशी सुबोध रत्नाकर” या कवितासंग्रहात त्यांनी जातिव्यवस्थेवरील कडक टीका केली आणि आपल्या लेखणीतून जातीभेदाच्या विरोधात जोरदार आवाज उठवला. या संग्रहातील कवितांमधून तीव्र सामाजिक सुधारणांची भावना व्यक्त झाली. त्या काळात ज्या जातिव्यवस्थेने समाजात विभाजन केलं होतं, त्या विरोधात सावित्रीबाईंनी कवितांच्या माध्यमातून एक नवा दृष्टिकोन मांडला.
सावित्रीबाई फुले यांचे साहित्य हे केवळ साहित्यिक दृष्टिकोनातूनच महत्त्वपूर्ण नाही, तर ते समाज सुधारक आणि प्रेरणादायी विचारधारेचा अविष्कार होतं. त्यांच्या लेखणीने स्त्रियांना केवळ आपले हक्क ओळखायला शिकवलं नाही, तर त्यांनी समाजातील असमानतेवर बोट ठेवलं आणि त्या बदलासाठी आपले जीवन समर्पित केलं. त्यांचे साहित्य आजही समाजातील अन्याय, असमानता, आणि स्त्री सक्षमीकरणाच्या मार्गावर चालणाऱ्या सर्वांना प्रेरणा देत आहे.
Contribution and Awards of Savitribai Phule | सावित्रीबाई फुले यांचे योगदान आणि पुरस्कार
सावित्रीबाई फुले यांचे कार्य भारतीय समाजातील स्त्री शिक्षण, सामाजिक न्याय आणि समानतेसाठी अपार योगदानाचे प्रतीक बनले आहे. त्यांचे कार्य केवळ त्या काळातच महत्त्वाचे नव्हते, तर आजही त्यांचे योगदान आपल्याला सामाजिक बदल आणि प्रगतीच्या दृष्टीने प्रेरणा देत आहे. सावित्रीबाईंनी समाजातील भेदभाव, जातीवाचक मानसिकता आणि स्त्रियांवरील अन्यायाविरुद्ध लढा दिला आणि त्यांचा संघर्ष एक ऐतिहासिक दृषटिकोन मिळवला.
सावित्रीबाई फुले यांच्या कार्याला मिळालेल्या सन्मानांची आणि पुरस्कारांची यादी मोठी आहे. भारत सरकारने त्यांच्या नावावर अनेक पुरस्कार स्थापन केले आहेत, ज्यातून त्यांच्या कार्याला मान्यता दिली आहे. त्यांनी ज्याप्रमाणे स्त्री शिक्षणाची मुहूर्तमेढ रोवली आणि स्त्रियांना आत्मनिर्भरतेच्या दिशेने मार्गदर्शन केले, त्यासाठी त्यांचे कार्य ओळखले गेले आहे.
त्यांचे योगदान केवळ शिक्षणाच्या क्षेत्रातच नव्हे, तर सामाजिक न्याय आणि स्त्री सक्षमीकरणाच्या क्षेत्रातही महत्त्वपूर्ण ठरले आहे. सावित्रीबाईंनी महिलांच्या सशक्तीकरणासाठी केलेले कार्य, विशेषतः विधवा पुनर्विवाह आणि महिला शिक्षणाच्या क्षेत्रात, भारतीय समाजात एक नवा विचारधारा निर्माण केली.
आजच्या काळात, त्यांच्या योगदानाची महत्त्वाची दखल घेण्यात येत आहे. सावित्रीबाई फुले यांच्या स्मरणार्थ अनेक पुरस्कार, शाळा, महाविद्यालये, आणि समाजसेवा संस्थांची स्थापना केली गेली आहे. विविध राज्य सरकारांनी आणि सामाजिक संघटनांनी त्यांचे कार्य सन्मानित केले आहे आणि त्यांचा आदर्श समाजात रुंदावण्याच्या दृष्टीने अनेक उपक्रम राबवले आहेत.
सावित्रीबाई फुले यांच्या कार्याचे महत्त्व आजच्या काळातही टिकून आहे, आणि त्यांच्या योगदानाने भारतात एक समतामूलक आणि सशक्त समाज निर्माण करण्याच्या दिशेने घेतलेले पाऊल निश्चितच महत्त्वाचे आहे.
Contribution of Savitribai Phule in Indian freedom struggle | सावित्रीबाई फुले यांचे योगदान भारतीय महिलांच्या स्वातंत्र्य लढ्यात
सावित्रीबाई फुले यांनी भारतीय महिलांच्या स्वातंत्र्य लढ्यात अत्यंत महत्त्वाची भूमिका बजावली. त्या काळात महिलांना न किमान अधिकारही मिळत नव्हते. विशेषतः समाजाच्या उच्च वर्गाने महिलांच्या शिक्षणासाठी मोठा विरोध केला, त्यांच्या जीवनातील सर्वोत्तम संधींना एकदम नाकारले. मात्र, सावित्रीबाईंनी या सर्व विरोधांना तोंड देत महिलांना शिक्षण, समृद्धी आणि स्वातंत्र्य मिळवून देण्यासाठी कटिबद्ध राहिले.
त्यांच्या कार्यामुळे महिलांच्या अधिकारांच्या आणि समानतेच्या दृष्टीकोनातून एक नवा इतिहास रचला गेला. त्यांनी चळवळीच्या माध्यमातून समाजाला महिला शिक्षणाचे महत्त्व पटवले. या चळवळीचा प्रभाव १८व्या शतकाच्या उत्तरार्धातच पुन्हा एका नव्या ध्येयासाठी प्रेरणा बनला – भारतीय महिलांसाठी एक उज्ज्वल भविष्य.
Global importance of Savitribai Phule's work |सावित्रीबाई फुले यांच्या कार्याची जागतिक महत्त्वता
सावित्रीबाई फुले यांचे कार्य केवळ भारताच्या सीमेतच मर्यादित राहिले नाही. त्यांचे विचार आणि कार्य जागतिक पातळीवर महिलांच्या सशक्तीकरणाच्या चळवळीमध्ये प्रभावी ठरले. त्यांची स्त्री शिक्षणातील पारंपरिक आणि सामाजिक संकुचित दृष्टिकोनावरील टीका जागतिक महिलाशक्ती आणि समानतेच्या विचारांसाठी एक प्रेरणा बनली.
त्यांच्या कार्यामुळे भारताच्या स्त्री-पुरुष समानतेच्या दृष्टीकोनावर सकारात्मक बदल घडवले आणि त्या आपल्या काळातील एक महत्त्वाच्या सामाजिक कार्यकर्त्या ठरल्या. त्यांचे कार्य आणि विचार आज विविध समाजात एक नवा विचार आणि जागरूकता निर्माण करत आहेत.
Savitribai Phule's ideological contribution | सावित्रीबाई फुले यांचे वैचारिक योगदान
सावित्रीबाई फुले यांचा शैक्षणिक योगदानातून वैचारिकदृष्ट्या प्रगल्भ विचारांचा उगम झाला. त्यांची कविता, लेखन आणि भाषणं यामध्ये त्यांनी महिला सशक्तीकरण, जातिवादाच्या विरोधात, आणि स्त्री-पुरुष समानतेच्या मुद्यांवर चर्चा केली. त्यांनी समाजातील रूढीवादी विचारधारा, अंधश्रद्धा, आणि अस्पृश्यतेच्या चक्रव्यूहाचा विरोध केला.
त्यांची कविता एक वेगळी तत्त्वज्ञानाची वर्तुळ तयार करते जी आजही समर्पक ठरते. “काव्यफुले” या त्यांच्या प्रसिद्ध कवितासंग्रहातील विचारांचा स्वरूप हा समाज बदलण्यासाठी असणाऱ्या प्रगल्भ आणि महत्त्वपूर्ण विचारांचा संदेश देणारा होता.
Thoughts and Inspirational Quotes of Savitribai Phule | सावित्रीबाई फुले यांचे विचार आणि प्रेरणादायी गोष्टी
त्यांचे विचार आजही समाजाला दिशा देतात. काही महत्त्वाचे विचार:
- “शिक्षण हेच स्त्रियांसाठी खरे स्वातंत्र्य आहे.”
- “स्त्रियांनी स्वतःसाठी उभे राहायला शिकले पाहिजे.”
- “मुलींना शिकवा, त्यांना सशक्त बनवा.”
- “अशिक्षित माणूस हा अंधारात भरकटतो, शिक्षण हेच प्रकाश आहे.”
The end and social legacy of Savitribai Phule | सावित्रीबाई फुले यांचा शेवट आणि सामाजिक वारसा
सावित्रीबाई फुले यांचे जीवन एक समर्पण आणि संघर्षाचे प्रतीक होते. त्यांनी आपल्या सर्व कर्तृत्वामुळे आणि समाजसुधारणेसाठी केलेल्या कार्यामुळे भारतीय समाजावर अत्यंत सकारात्मक प्रभाव टाकला. १८९७ मध्ये पुण्यात प्लेगच्या साथीने उग्र रूप घेतले होते आणि त्या काळात अनेक लोक या आजारामुळे मृत्युमुखी पडत होते. या गंभीर परिस्थितीत, सावित्रीबाई फुले यांनी स्वतः प्लेगग्रस्त रुग्णांची सेवा केली आणि समाजाच्या शत्रूशी लढा दिला. त्यावेळी, समाजातील अनेक लोकांना या आजाराच्या संसर्गाचा मोठा धोका होता, पण सावित्रीबाईंनी या संकटातही आपल्या कर्तव्यातून पाठीमागे हटले नाही.
दुर्दैवाने, त्यांचे जीवन या साहसी सेवेमध्येच संपले. त्यांनी ज्या निष्ठेने आणि धैर्याने लोकांची सेवा केली, त्या सर्वांवर त्यांचा प्रभाव आजही कायम आहे. १० मार्च १८९७ रोजी, सावित्रीबाई फुले या प्लेगग्रस्त आजारामुळे आपले प्राण गमावले. त्यांच्या निधनामुळे एक महान समाजसुधारक आणि शिक्षणाच्या पंढरपूरच्या एकत्रित उभारणीला मोठा धक्का बसला.
सावित्रीबाई फुले यांच्या निधनानंतर त्यांच्या कार्याचे महत्त्व कधीही कमी झाले नाही. त्यांच्या विचारांवर आधारित अनेक सामाजिक चळवळी सुरू राहिल्या. त्यांनी स्त्री शिक्षण, विधवा पुनर्विवाह, अस्पृश्यता निर्मूलन आणि महिलांच्या हक्कांसाठी जो लढा सुरू केला, तो आजही चालू आहे. त्यांची कार्यप्रणाली आणि तत्त्वे आजही विविध सामाजिक चळवळींचे आधार बनली आहेत. त्यांचे विचार आधुनिक समाजात, खासकरून महिलांच्या सशक्तीकरण आणि समानतेच्या चळवळीत मोठा ठराविक ठरले आहेत.
भारत सरकारने सावित्रीबाई फुले यांच्या योगदानाचा गौरव करण्यासाठी विविध पुरस्कार, शाळा, आणि सामाजिक संस्थांची स्थापना केली आहे. त्यांचा आदर्श आजही लाखो लोकांना प्रेरणा देत आहे, आणि त्यांचे कार्य भारतीय शिक्षणव्यवस्था आणि सामाजिक न्यायाच्या दृष्टीने खूप महत्त्वाचे ठरले आहे.
सावित्रीबाई फुले यांचा सामाजिक वारसा आणि त्यांचे कार्य आजही आपल्याला एकत्र आणते, आणि एक समान, न्यायसंगत आणि प्रगतीशील समाज निर्माण करण्याच्या दिशेने पुढे नेते.
सावित्रीबाई फुले यांचे कार्य स्त्रियांसाठी प्रेरणादायी आहे. त्यांनी आपल्या कर्तृत्वाने समाज सुधारला आणि शिक्षणाच्या माध्यमातून स्त्रियांसाठी नवीन युग निर्माण केले. त्यांचे जीवनकार्य आपल्याला समानता, शिक्षण, आणि सामाजिक न्यायाचे महत्त्व शिकवते. त्यांच्या कार्याची आठवण म्हणून ३ जानेवारी हा दिवस ‘सावित्रीबाई फुले जयंती’ म्हणून साजरा केला जातो.
