Akbar Birbal Story in Marathi | अकबर-बिरबल कथा
भारतीय इतिहासात मुघल सम्राट अकबर आणि त्याचा शहाणपणाने प्रसिद्ध झालेला मंत्री बिरबल यांची मैत्री आणि त्यांच्यातील किस्से अतिशय रंजक आणि विचारप्रवृत्त करणारे आहेत. हे दोघे केवळ राजा-मंत्री नसून, एकमेकांचे चांगले मित्र देखील होते. बिरबलच्या चातुर्यामुळे अनेकदा दरबारात हास्याचे क्षण निर्माण व्हायचे आणि अनेक अडचणी सहज सोडवल्या जायच्या.
आज आपण वाचणार आहोत काही प्रसिद्ध आणि शिकवण देणाऱ्या अकबर-बिरबलच्या गोष्टी – जशा की तुमचा वेळही छान जाईल आणि विचार करायलाही भाग पाडेल.
Akbar Birbal Story in Marathi | अकबर-बिरबल कथा
Akbar Birbal Story | गोष्ट १: खरं चोर कोण?

एके दिवशी, सम्राट अकबर राजवाड्यात अगदी नाराज बसला होता. त्याचं चेहऱ्यावर राग आणि चिंता होती. दरबारात सगळे मंत्री शांत होते.
“काल रात्री माझ्या खाजगी खोलीतून एक मौल्यवान रत्न चोरीला गेलं आहे!” – अकबर रागावून म्हणाला.
👑 “जो कोणी ते रत्न परत आणेल, त्याला भरघोस बक्षीस दिलं जाईल,” अशीही त्याने घोषणा केली.
दरबारात खळबळ माजली. सगळ्यांनी संशय घेतलेल्या नोकरांची यादी दिली – काही स्वयंपाकी, काही सेवक, काही अंगरक्षक. पण… कुठलाच ठोस पुरावा मिळत नव्हता.
🕵️♂️ आता या प्रकरणात हेरगिरीचा सुगंध आला! मग काय? आमचा हुशार आणि चलाख बिरबल पुढे आला.
🧠 बिरबलची जादुई कल्पना!
बिरबलने सगळ्या संशयितांना दरबारात बोलावलं. त्यांची संख्या होती दहा.
“तुमच्यापैकी एकाने हे रत्न चोरलेलं आहे,” बिरबल शांतपणे म्हणाला, “मात्र कोण हे शोधणं कठीण नाही.”
तेवढ्यात त्याने एक गुप्त पिशवी उघडली, आणि प्रत्येकाला एक समान लांबीची लाकडी काठी दिली.
🪵“हे काही साध्या काठ्या नाहीत – या आहेत जादुई काठ्या!” बिरबल थोडं खोडकरपणे म्हणाला.
🪄 काठीतील जादू
“या काठ्या रात्री तुमच्या उशाशी ठेवून झोपा. आणि लक्षात ठेवा – ज्याने चोरी केली आहे, त्याची काठी सकाळपर्यंत एक इंच लांब होईल!”
सगळ्यांच्या चेहऱ्यावर भीती होती – काहींना विश्वास बसला, काहींना नाही.
सगळ्यांनी आपापल्या काठ्या घेतल्या आणि घरी गेले.
🌅 दुसऱ्या दिवशी सकाळी…
सगळे संशयित पुन्हा दरबारात आले. प्रत्येकाने आपली काठी बिरबलसमोर ठेवली.
बिरबलने हळूहळू सर्व काठ्या तपासल्या. त्याने एका सेवकाकडे पाहिलं – त्याची काठी इतरांपेक्षा एक इंच लहान होती!
बिरबल हसला. सगळे आश्चर्यचकित झाले!
🕵️♂️ “हाच चोर आहे!” – बिरबल ठामपणे म्हणाला.
“पण… काठी तर लांब होणार होती, मग ही लहान कशी काय?” – राजा अकबर विचारात पडला.
🎯 बिरबलचं स्पष्टीकरण
बिरबल म्हणाला, “राजा, काठी काही जादुई नव्हती. पण चोराला वाटलं की त्याची काठी सकाळी लांब होईल. म्हणून त्याने ती आधीच एक इंच कापून आणली!”
🤣 दरबारात हास्याचं वातावरण पसरलं.
राजा अकबर खूश झाला. “बिरबल, तुझ्यासारखा शहाणा मंत्री सगळ्या हिंदुस्थानात नाही!”
त्या चोराला शिक्षा मिळाली आणि रत्न परत मिळालं!
🌈 गोष्टीची शिकवण:
“भीती ही गुन्हेगाराची खरी शत्रू असते. तो भीतीनेच स्वतःला उघड करतो.”
Akbar Birbal Story in Marathi | अकबर-बिरबल कथा
अकबर बिरबल कथा | गोष्ट २: स्वर्गातले आईवडील

एका सकाळी अकबराचा दरबार नेहमीप्रमाणे चालू होता. मंत्री, सल्लागार, आणि सैनिक आपल्या-आपल्या कामात व्यस्त होते. इतक्यात दरबारात एक माणूस धावत आला. त्याच्या चेहऱ्यावर चिंता, आणि डोळ्यात चलबिचल होती.
👳 “महाराज, मला न्याय मिळायला हवा!” – तो मोठ्याने ओरडला.
अकबर त्याच्याकडे बघत म्हणाला, “काय झालं? शांतपणे सांग.”
🧔♂️ भांडणाचा सुरुवात
“माझ्या वडिलांनी,” त्या व्यक्तीने सांगायला सुरुवात केली, “स्वर्गात जायच्या आधी मला एक मोठा खजिना दिला होता. पण आता माझा भाऊ म्हणतो की तो खजिना त्याच्या वाट्याचा आहे. तो खोटं बोलतो आहे, महाराज!”
दरबारात सगळे एकमेकांकडे पाहू लागले. वातावरण गंभीर झालं. सम्राट अकबरने त्याच्याकडे पाहिलं आणि विचारलं –
“तुझे वडील आता स्वर्गवासी झाले आहेत का?”
“होय महाराज,” तो म्हणाला, “ते खूप वर्षांपूर्वी गेले.”
🤔 अकबर विचारात
अकबर क्षणभर गप्प राहिला. काही उत्तर सुचत नव्हतं. दोघांनी आपापल्या बाजूचं बोलणं सांगितलं होतं, पण कोण खरं बोलतंय, हे सांगणं कठीण होतं.
तेवढ्यात बिरबल पुढे आला. त्याच्या चेहऱ्यावर हलकीशी खोडकर हसू होती.
😏 बिरबलची हुशारी
बिरबल त्या माणसाकडे पाहून म्हणाला –
“हे बघा भाऊसाहेब, तुम्ही म्हणता की तुमचे वडील स्वर्गात गेले आहेत आणि त्यांनी खजिना तुम्हाला दिला. मग… स्वर्गात पत्र लिहून त्यांना विचारा ना! की त्यांनी तो खजिना नक्की कोणाला दिला?”
दरबारात क्षणभर शांतता पसरली… आणि मग सगळे दरबारी मोठ्याने हसू लागले! 😂
😳 खोटारड्याची अडचण
तो माणूस गोंधळला. त्याने शरमेने खाली पाहिलं. त्याला समजलं की बिरबलने त्याच्या खोटेपणावर अगदी सहज आणि हसत-हसत बोट ठेवलं आहे.
“मी… मी चूक बोललो महाराज,” तो म्हणाला. “माफ करा. खजिना माझ्याच भावाकडे आहे. मीच लोभ केला…”
👑 अकबराचा निर्णय
अकबराने डोकं हलवून बिरबलकडे पाहिलं – “बिरबल, खरंच, तू आहेस या दरबाराचा खरा रत्न!”
मग त्याने त्या भावाला खजिना मिळावा असा आदेश दिला, आणि खोटं बोलणाऱ्याला योग्य इशारा दिला.
🌈 गोष्टीची शिकवण
“खोटं बोलून काही मिळत नाही. सत्य आणि हुशारी समोर आली की खोटं नेहमीच हरतं.”
Akbar Birbal Story in Marathi with pictures | गोष्ट ३: बिनकामाचे लोक

Akbar Birbal Story in Marathi
एका सुंदर सकाळी, सम्राट अकबर नेहमीप्रमाणे आपल्या दरबारात बसले होते. दरबारी, सल्लागार, आणि अधिकारी सगळे सजग आणि गंभीरपणे काम करत होते.
अकबर दरबारात शांतपणे बसला होता, पण त्याच्या मनात एक विचार घोळत होता. अचानक, त्याने आपल्या खास सल्लागार बिरबलकडे पाहिलं आणि प्रश्न विचारला…
👑 अकबरचा प्रश्न
“बिरबल,” अकबर म्हणाला, “तुझ्या मते या जगात किती बिनकामाचे लोक आहेत?”
बिरबलने लगेच न चुकता उत्तर दिलं,
🧐 “महाराज, फक्त तीनच!”
दरबारात कुजबुज झाली.
“फक्त तीन?” सगळेच चकित झाले.
अकबर हसून म्हणाला, “हे कसं काय शक्य आहे? इतकं मोठं साम्राज्य, इतके लोक, त्यात फक्त तीनच बिनकामाचे?”
😏 बिरबलचं उत्तर
बिरबल उठला, डोक्यावरची पगडी नीट केली आणि हसत हसत म्हणाला:
“महाराज, मी आज सकाळी दरबारात आलो, तेव्हा मी पाहिलं की तुमच्याजवळ एक ज्योतिषी, एक भविष्यवक्ता आणि एक पत्रिका पाहणारा बसलेले होते.”
“ते तिघेही काहीच उपयोगाचे नव्हते. त्यांनी तुमचं भविष्य सांगितलं, पण त्यातलं एकही खरं वाटलं नाही! त्यांचा दरबारात काही उपयोगच नाही.”
“म्हणून माझ्या मते — ते तिघेच या जगातले बिनकामाचे लोक आहेत!”
😂 आणि आता पंच!
थोडं थांबून बिरबलने हसत हसत पुढचं वाक्य जोडलं:
“…आणि आता मी हे बोलतोय, आणि माझंही काही काम नाही…
म्हणून चौथा बिनकामाचा माणूस – मीच आहे!” 😄
🤣 दरबारात हसण्याचा स्फोट
बिरबलचं हे बोलणं ऐकून दरबारात प्रचंड हशा झाला.
सगळे दरबारी, सम्राट अकबरसुद्धा, पोट धरून हसू लागले.
अकबरने बिरबलकडे कौतुकाने पाहिलं आणि म्हणाला:
“बिरबल, तू खरंच या दरबाराचा सर्वात हुशार आणि मजेशीर रत्न आहेस!”
🌈 गोष्टीची शिकवण:
“बुद्धिमत्ता म्हणजे फक्त ज्ञान नाही, तर योग्य वेळी विनोदाने बोलण्याची कला देखील असते.”
“कधी कधी हसणं सुद्धा दरबारातलं tension दूर करतं!”
Akbar birbal marathi story pdf | गोष्ट ४: कावळा पांढरा कसा?

Akbar Birbal Story in Marathi
👑 एक दिवस दरबारात…
एके दिवशी सम्राट अकबर आणि त्याचे दरबारी मस्त गप्पा मारत बसले होते. इतक्यात एक नवखा दरबारी सम्राटाला म्हणाला:
🧐 “महाराज, मला वाटतं बिरबल इतका हुशार नाही. तुम्ही त्याचं खूप कौतुक करता!”
दरबारात कुजबुज झाली. सगळे थोडेसे अवाक झाले.
अकबर हसला आणि म्हणाला:
“ठीक आहे. मग उद्या तू बिरबलला एक प्रश्न विचार आणि बघ त्याचं उत्तर काय येतं.”
😏 दुसऱ्या दिवशी…
सकाळी सगळे दरबारी हजर होते. बिरबलही नेहमीसारखा आत्मविश्वासाने आला.
तो दरबारी पुढे आला आणि विचारलं:
🗣️ “बिरबल, सांग बरं — कावळा पांढरा का नसतो?”
सगळ्यांना वाटलं की बिरबल थोडा गोंधळेल. पण त्याचं उत्तर एकदम भन्नाट होतं!
🧠 बिरबलचं खोडकर उत्तर
बिरबलने शांतपणे उत्तर दिलं:
“अहो, कावळा पांढरा नव्हता, यासाठी कारण असं की जेव्हा सृष्टीची रचना चालू होती, तेव्हा देव सगळ्या प्राण्यांना रंग देत होते.”
“तेव्हाच… कावळा थोडा उशिरा पोचला!”
सगळे दरबारी हसू लागले 😄
बिरबल पुढे म्हणाला:
“देव म्हणाले – ‘अरे, सगळे रंग संपले आता. तुला फक्त काळा रंग उरलाय.’ आणि म्हणून कावळा काळाच झाला!”
😂 दरबारात हास्यधमाल
सगळे जोरजोरात हसू लागले. त्या दरबारीचे तोंड बंद झालं.
अकबर खुश झाला आणि म्हणाला:
“बिरबल, तू केवळ हुशारच नाही, तर मनोरंजनातही पटाईत आहेस!”
🌈 गोष्टीची शिकवण:
“अवघड प्रश्नही हुशारीने आणि विनोदाने सोडवता येतात.”
“बुद्धिमत्ता म्हणजे फक्त ज्ञान नाही, तर वेळेवर योग्य उत्तर देण्याची कला आहे!”Akbar Birbal Story in Marathi
akbar and birbal story in marathi | गोष्ट ५: बिरबलांचं अर्धं सत्य!

Akbar Birbal Story in Marathi
एकदा काय झालं…
अकबर बादशाहांच्या दरबारात एका नवीन व्यक्तीचा प्रवेश झाला. त्या व्यक्तीचं नाव महेश होतं. तो थेट अकबरांमध्ये आला आणि म्हणाला, “माझं नाव आहे महेश. मी या शहरातला सर्वात प्रामाणिक माणूस आहे!”
अकबर बादशाह हे ऐकताच दरबारातील सर्व लोक आश्चर्यचकित झाले. काहींनी हसत हसत एकमेकांना पाहिलं, तर काहींनी त्याच्या वक्तव्यावर आश्चर्य व्यक्त केलं. याचा काहीच विशिष्ट अर्थ असा होता की महेशसारखा प्रामाणिक व्यक्ती इथं असू शकतो. परंतु अकबर बादशाह हे फारच गंभीर माणूस होते, त्यामुळे त्यांना हे थोडं विचित्र वाटलं.
अकबर बादशाह विचार करत होते, “सर्वात प्रामाणिक माणूस आहे, हे कसं सिद्ध करणार?”
बादशाहांनी महेशकडे थोडं गंभीर होऊन विचारलं, “तुम्ही हं, सर्वात प्रामाणिक असाल, हे सिद्ध कसं करणार?”
महेशने उत्तर दिलं, “महाराज, हे साधं आहे. आपण सर्व लोकांना विचारू शकता. माझ्यावर कुणीच कधी संशय घेतलेला नाही. मी प्रत्येकास सोडून केवळ सत्य बोलतो.”
आता अकबरांच्या चेहऱ्यावर विचारांचा ओझा होता. तो दरबारातील सर्व लोकांना एकत्र बोलावून म्हणाले, “सर्वांना बोलवा आणि विचारूया. महेश कसा प्रामाणिक आहे?”
सर्व लोक एकमेकांना विचारत होते. काही लोकांच्या चेहऱ्यावर होकार होते, तर काहींनी नकार दिला. दरबारातील वातावरण थोडं गोंधळात पडलं. लोकांच्या उत्तरांनी अकबर बादशाह चकित झाले. त्यांना महेशाच्या प्रामाणिकपणाबद्दल अजूनही शंका होती.
अकबर बादशाह आता गोंधळून गेले होते आणि विचार करत होते, “हे काय? काही लोक होकार देत आहेत, तर काही नकार देत आहेत. तरीही महेश कसा सर्वात प्रामाणिक?”
अकबरांनी दरबारातल्या सगळ्या गोष्टींचा विचार करून, एकच उत्तर मिळवायचं ठरवलं. त्यांना सल्ला घेणारा विश्वसनीय माणूस पाहिजे होता. त्यांचं लक्ष आपल्या विश्वसनीय दरबारी, बिरबल कडे गेले.
“बिरबल, याचं सत्य काय आहे?” असे अकबरांनी विचारले.
बिरबल हसले आणि म्हणाले, “महाराज, महेशजी खरे प्रामाणिक आहेत, पण अर्धवट!”
अकबर थोडं चकित झाले आणि विचारले, “अर्धवट म्हणजे काय?”
बिरबल म्हणाले, “महाराज, महेश प्रामाणिक असतील, हे खरे आहे. पण त्याचं प्रामाणिकपण संपूर्ण नाही. कारण तो नेहमी सत्य बोलतो, पण संपूर्ण सत्य नाही. जेव्हा त्याला आपलं नुकसान होईल असं वाटतं, तेव्हा तो गप्प राहतो. तो खूपच चांगला माणूस आहे, पण एक गोष्ट आहे, जी तो कधीच सांगत नाही. त्याच्या हया वर्तनामुळे तो फक्त अर्धं सत्य बोलतो आणि त्याचं ‘अर्धं सत्य’ हेच त्याचं असं प्रामाणिकपण आहे.”
अकबर अवाक झाले आणि त्यांना खूपच हसू आले. त्यांना एकाच वेळी हसू आले आणि काहीतरी शिकण्याची अनुभूतीही झाली. अकबर बादशाह हे महेशला थोडं समजून सांगू इच्छित होते, परंतु त्याआधीच दरबारातील सर्व लोक हसताना दिसले.
आता महेशला बोध दिला आणि त्याचं प्रामाणिकपण सुधारण्याची एक चांगली संधी दिली.
अकबर बादशाहांनी आपल्या सबकचा निरूपण केलं आणि महेशला सांगितलं, “महेश, सत्य बोलणं खूप महत्त्वाचं आहे, पण ते संपूर्ण असावं लागतं. फक्त हवं तेवढं बोलणं म्हणजे प्रामाणिकपणा नाही. पूर्ण सत्य बोलणं हेच खरं प्रामाणिकपणाचं लक्षण आहे.”
बिरबलांनी या प्रसंगावर जोरदार शिकवण दिली — “सत्य हे पूर्ण असावं लागतं! फक्त हवं तेवढं बोलणं म्हणजे प्रामाणिकपणा नाही.”
✨ या गोष्टीतून शिकवण:
सत्य हे पूर्ण असावं लागतं!
आपल्याला जे सत्य सांगायचं आहे, ते संपूर्ण आणि सुस्पष्ट असावं लागतं. केवळ आपल्याला हवं तेवढं बोलणं किंवा ते थोडक्यात सांगणं, हे प्रामाणिकपणाचं लक्षण नाही. सत्य हे नेहमी पूर्ण असावं, मग त्याचं परिणाम काय होईल हे पाहता काम न करता!
Akbar Birbal goshti | अकबर-बिरबल गोष्टींचे महत्त्व
या गोष्टी केवळ करमणूक करण्यासाठी नाहीत, तर त्या आपल्याला बौद्धिक, सामाजिक आणि नैतिक मूल्यं शिकवतात. बिरबलच्या युक्तीने, त्याच्या शांत स्वभावाने आणि अकबरच्या खुलेपणाने या कथा जगभर प्रसिद्ध झाल्या आहेत.
या गोष्टी लहानांपासून मोठ्यांपर्यंत सगळ्यांसाठी उपयुक्त आहेत, कारण त्या समस्यांवर वेगळ्या नजरेने विचार करण्याची प्रेरणा देतात.
Akbar Birbal Story in Marathi
बिरबलचं बुद्धीचातुर्य आणि अकबराच्या दरबारातल्या मजेदार गोष्टी वाचताना लहान मुलांना मराठी वाचनाची गोडी लागते. अशाच प्रकारे मराठी बाराखडी शिकवण्यासाठी तुम्ही आमचा खास लेख पाहू शकता — अक्षरओळखीपासून सुरुवात करणाऱ्या मुलांसाठी तो खूप उपयुक्त आहे!
अकबर आणि बिरबल यांच्या कथा केवळ इतिहासातील एक भाग नाहीत, तर त्या भारतीय साहित्यातील अमूल्य रत्ने आहेत. या गोष्टींमधून मिळणारी शिकवण आजच्या युगातही तितकीच प्रभावी आहे.
जर तुम्हाला अशीच अजून गोष्टी वाचायला आवडत असतील, तर खाली कमेंट करून नक्की कळवा! 🙌
तुमचं मत?
तुमची आवडती अकबर-बिरबल गोष्ट कोणती?
- Akbar Birbal Story in Marathi
अशा गोष्टी लहान मुलांना शिकवायला हव्यात का?
💬 खाली कमेंट करा आणि तुमचं मत नक्की शेअर करा!