MarathiSoul

Informal Letter in Marathi | अनौपचारिक पत्रलेखन

Informal Letter in Marathi

Informal Letter in Marathi | अनौपचारिक पत्रलेखन

आजच्या डिजिटल युगात जरी सोशल मिडिया व चॅटिंग अ‍ॅप्सचा वापर वाढला असला तरी पत्रलेखनाचे महत्त्व अजूनही कमी झालेले नाही. विशेषतः शालेय शिक्षणामध्ये विद्यार्थ्यांना letter writing in Marathi for 9th class किंवा इतर वर्गांमध्ये शिकवले जाते. यामध्ये दोन प्रकारचे पत्रलेखन असते — औपचारिक (Formal) आणि अनौपचारिक (Informal). या लेखात आपण informal letter in Marathi म्हणजेच anopcharik patra in Marathi याबद्दल सविस्तर माहिती घेणार आहोत.

Informal Letter in Marathi | अनौपचारिक पत्रलेखन

What is Informal Letter ? | अनौपचारिक पत्र म्हणजे काय?

anopcharik patra in marathi

आजच्या वेगवान डिजिटल युगात जरी WhatsApp, Instagram, Messenger यांसारख्या चॅटिंग अ‍ॅप्समुळे संवाद साधणे अगदी सहज आणि झपाट्याने झाले असले, तरी पत्रलेखन ही एक अशी कला आहे जी माणसाच्या भावना शब्दांतून व्यक्त करण्याचे सर्वात संवेदनशील व प्रभावी माध्यम मानली जाते.

अनौपचारिक पत्र (Informal Letter in Marathi) म्हणजे आपल्या जवळच्या व्यक्तींना – जसे की मित्र, भावंडं, आईवडील, आजीआजोबा, इत्यादींना लिहिलेलं पत्र. यामध्ये शासकीय किंवा औपचारिक भाषेचा वापर नसतो, तर मनमोकळ्या शैलीत, प्रेमळ आणि स्नेहपूर्ण भाषेत संवाद साधला जातो. म्हणूनच याला anopcharik patra in Marathi असे म्हटले जाते.अनौपचारिक पत्र म्हणजे आपल्या नातेवाईक, मित्र, जवळच्या व्यक्तींना लिहिलेले पत्र. अशा पत्रांमध्ये कोणताही औपचारिक पद्धतीचा वापर केला जात नाही. यात आपले मनोगत, भावना, अनुभव व प्रेम व्यक्त केले जाते.

उदाहरणार्थ:
  • मित्राला सुट्टीचे वर्णन लिहिणे

  • आजीकडे जाण्याची आठवण

  • वाढदिवसाबद्दल धन्यवाद

  • यशस्वी परीक्षेचे अभिनंदन

anopcharik patra in marathi | शालेय शिक्षणात अनौपचारिक पत्राचे स्थान

शाळांमध्ये विशेषतः 9वी आणि 10वीच्या विद्यार्थ्यांना letter writing in Marathi for 9th class अभ्यासक्रमाचा भाग म्हणून पत्रलेखन शिकवले जाते. यात औपचारिक पत्र (Official Letter) आणि अनौपचारिक पत्र (Personal/Informal Letter) असे दोन मुख्य प्रकार असतात.

Anopcharik patra lekhan Marathi शिकताना विद्यार्थ्यांना केवळ भाषेचे ज्ञानच नव्हे, तर भावना कशा व्यक्त करायच्या, योग्य रचना कशी ठेवायची, आत्मीय संवाद कसा साधायचा याचेही शिक्षण दिले जाते.

letter in marathi new format anaupcharik patra in marathi | अनौपचारिक पत्राचा नवा नमुना

letter in marathi new format anaupcharik patra in marathi

विषय – मित्राच्या वाढदिवसाला उपस्थित राहता न आल्याबद्दल दिलगिरी व्यक्त करणारे पत्र

तुझं नाव
तुझा संपूर्ण पत्ता
गोकुळधाम अपार्टमेंट,
हनुमान रोड, खेड – ४१५७०९,
जिल्हा रत्नागिरी.

दिनांक: १४ एप्रिल २०२५

प्रिय मित्र अभय,

सप्रेम नमस्कार!

पत्राच्या माध्यमातून तुला लिहिताना मला खूप आनंद होत आहे. तू पाठवलेलं तुझ्या वाढदिवसाचं आमंत्रण मिळालं आणि ते वाचून मला अत्यंत आनंद झाला. तुझ्या वाढदिवसाला हजर राहून तुला शुभेच्छा देण्याची माझी खूपच इच्छा होती, पण दुर्दैवाने मी त्या दिवशी तापाने आजारी होतो आणि त्यामुळे येणं शक्य झालं नाही. यासाठी मला मनापासून वाईट वाटतं.

माझ्या अनुपस्थितीत वाढदिवस कसा साजरा झाला, कोणकोण आलं होतं, काय कार्यक्रम झाला, हे सविस्तर लिही. तू कोणता केक मागवला होता? आईने काय स्पेशल बनवलं होतं? आणि सगळ्यांना काय गिफ्ट्स मिळाले? मला खात्री आहे की नेहमीप्रमाणे तुझा वाढदिवस अगदी धमाल आणि संस्मरणीय झाला असेल.

मी तुझ्यासाठी एक छोटंसं गिफ्ट पाठवलं आहे. ते तुला आवडेल अशी आशा आहे. तुझं पत्र मला मिळालं की फार बरं वाटेल. तू मला लवकर उत्तर लिही आणि आपल्या पुढच्या भेटीची योजना करू या. मी बरा झाल्यावर तुझ्याकडे नक्की येईन.

आई-वडिलांना माझा नमस्कार सांग.

तुझा जिवलग मित्र,
सूरज

Informal Letter in Marathi for Class 9 | ९वी साठी अनौपचारिक पत्र

Informal Letter in Marathi for Class 9

Letter writing in Marathi for 9th class च्या अभ्यासक्रमात अनौपचारिक पत्रांना विशेष महत्त्व आहे. विद्यार्थ्यांना भावना व्यक्त करण्याची कला शिकवण्यासाठी informal letter writing in Marathi अतिशय उपयुक्त ठरते.

उदाहरण – “परीक्षा संपल्यावर काय केलं?” या विषयावर पत्र:

अदिती देशमुख
अ-३, शांतीनिकेतन अपार्टमेंट,
सावरकर रोड, ठाणे (पश्चिम),
जिल्हा ठाणे – ४००६०१.

दिनांक – १४ एप्रिल २०२५

प्रिय मैत्रिण श्रुती,

सप्रेम नमस्कार!

खूप दिवसांनी तुला लिहिते आहे. पत्र लिहिण्याचं कारण म्हणजे – माझी परीक्षा नुकतीच संपली आणि आता खूप मोकळं वाटतंय. यंदा सर्व पेपर खूप चांगले गेले, विशेषतः गणित आणि विज्ञान. माझं मेहनतीचं फळ मिळेल याची आशा आहे.

आता सुट्टीत खूप काही करण्याचं ठरवलं आहे. यावर्षी आम्ही आमचं गाव – देवरुखला जाणार आहोत. तिथे आजोबा-आजी राहतात. तिथली हिरवीगार शेतं, गोड नदी आणि शांत वातावरण मनाला खूप प्रसन्न करतं. सकाळी लवकर उठून आजोबांसोबत शेतात जाणं, नदीत पोहणं, रात्री अंगणात गप्पा मारत झोपणं – या सगळ्याची मी आतुरतेने वाट पाहतेय. तिकडची कोकम सरबत, ताजं दूध आणि मोलाच्या भाजीचे चविष्ट पदार्थ म्हणजे खरी मेजवानी!

तुझी परीक्षा कशी झाली श्रुती? सुट्टीत तुझं काय प्लॅनिंग आहे? काही वेगळं शिकायचंय का? मला आठवतंय, तू म्हणाली होतीस की तुला डान्स क्लास जॉईन करायचाय. ते सुरू केलं का?

आपली भेट लवकरच होईल अशी आशा आहे. तू मला लवकर उत्तर लिही. आपल्या मैत्रीच्या आठवणी नेहमीच खास आहेत, आणि असंच आपण संपर्कात राहायला हवं.

आई-वडिलांना माझा नमस्कार सांग. आणि स्वतःची काळजी घे.

तुझी सखी,
अदिती

Parts of Anaupcharik Patra in Marathi | अनौपचारिक पत्रलेखनाचे घटक

Anopcharik Patra Lekhan Marathi मध्ये खालील भागांचा समावेश असतो:

  1. पत्ता – पत्र लिहिणाऱ्याचा पत्ता डाव्या कोपऱ्यात वर लिहावा.

  2. दिनांक – पत्त्याखाली दोन ओळी सोडून दिनांक लिहावा.

  3. प्रास्ताविक / संबोधन – जसे की, प्रिय मित्रा, आदरणीय आजी वगैरे.

  4. मुख्य मजकूर – पत्राचा मुख्य भाग, जिथे आपण आपले विचार मांडतो.

  5. समारोप / शेवटचे वाक्य – जसे की, लवकर उत्तर पाठव, तुझी वाट पाहतो आहे इ.

  6. शुभेच्छा व नाव – पत्र समाप्त करताना आपले नाव लिहावे.

anopcharik patra in marathi | शालेय शिक्षणात अनौपचारिक पत्राचे स्थान

शाळांमध्ये विशेषतः 9वी आणि 10वीच्या विद्यार्थ्यांना letter writing in Marathi for 9th class अभ्यासक्रमाचा भाग म्हणून पत्रलेखन शिकवले जाते. यात औपचारिक पत्र (Official Letter) आणि अनौपचारिक पत्र (Personal/Informal Letter) असे दोन मुख्य प्रकार असतात.

Anopcharik patra lekhan Marathi शिकताना विद्यार्थ्यांना केवळ भाषेचे ज्ञानच नव्हे, तर भावना कशा व्यक्त करायच्या, योग्य रचना कशी ठेवायची, आत्मीय संवाद कसा साधायचा याचेही शिक्षण दिले जाते.

informal letter in marathi for class 9 informal | अधिक काही उदाहरणे – सरावासाठी | Sample Letters for Practice

परीक्षा संपल्यानंतर आजीला भेटायला येणार असल्याचं कळवणारे अनौपचारिक पत्र

आदित्य देशमुख
१०२, यशोदा निवास,
शिवाजी पथ, वसई – ४०१२०२,
जिल्हा पालघर.

दिनांक – १५ एप्रिल २०२५

आदरणीय आजी,

नमस्कार! पत्रातून तुझ्याशी संवाद साधताना खूप आनंद होतो आहे. तू कशी आहेस? आजोबा कसे आहेत? आई-बाबांच्या सांगण्यानुसार तुझी तब्येत आता बरी आहे, हे ऐकून खूप हायसं वाटलं.

मी अगदी ठीक आहे. माझ्या इयत्ता नववीच्या परीक्षा नुकत्याच संपल्या आहेत. सर्व पेपर चांगले झाले. विशेषतः विज्ञान आणि इतिहास हे पेपर खूपच सोपे गेले. आता दोन महिन्यांची उन्हाळी सुट्टी सुरू झाली आहे आणि मला तुझ्याकडे – आपल्या गावी येण्याची खूप उत्सुकता आहे.

आज्जी, गावातलं मोकळं वातावरण, तुझं प्रेमळ हसणं आणि झोपाळ्यावर बसून आपण मारलेल्या गप्पा – या सगळ्या आठवणी माझ्या मनात नेहमी घर करून असतात. तुझा केलेला गरमागरम पोळी-भाजीचा स्वयंपाक आणि साय टाकलेलं दूध आठवलं की अगदी तोंडाला पाणी सुटतं! मी यंदा गावात राहून भातशेती कशी होते हे पाहायचं ठरवलं आहे. तू आणि आजोबा जर मला सोबत घेऊन शेतात गेलात, तर मला फार आनंद होईल.

माझ्यासोबत मी काही गोष्टी आणणार आहे – माझं कॅमेरा, कादंबऱ्या, आणि तुला दाखवायला माझी चित्रंही. तुझ्या सांगण्यानुसार मी या वर्षी ब-यापैकी चित्रं काढायला शिकले आहे. तुला नक्की आवडतील.

आई-वडिलांनी सांगितलं की आजोबांनी नवीन कोकमाची बाग लावली आहे. तिच्या सावलीत बसून काजू खात राहणं – त्या मजेशीर गप्पा आता खूप आठवतात. मी गावात आल्यावर आपण पुन्हा ते सगळं अनुभवूया.

सध्या एवढंच. तू आणि आजोबा स्वतःची काळजी घ्या. मला वाट बघवत नाहीये तुझी भेट घेण्याची. तू मला पत्र लिही. भेटीची आतुरतेने वाट पाहतो आहे.

तुझा लाडका नातू,
आदित्य

नवीन शाळेबद्दल मित्राला लिहिलेलं पत्र

(Informal letter in Marathi for class 9 – “New school experience”)

सौरभ देशमुख
१०२, साईसृष्टी अपार्टमेंट,
विठ्ठल नगर, औरंगाबाद – ४३१००१.

दिनांक – १५ एप्रिल २०२५

प्रिय मित्रा रोहन,

नमस्कार! कसा आहेस? मी इकडे अगदी ठिक आहे. तू आणि बाकीचे सगळे मित्रमंडळी मजेत असाल, अशी आशा आहे.

रोहन, मी तुला सांगायचं विसरलोच होतो – नुकताच मी नवीन शाळेत प्रवेश घेतलाय. सुरुवातीला थोडं दडपण वाटलं, कारण नवीन शाळा, नवीन परिसर आणि अनोळखी मित्र. पण काही दिवसांतच इथलं वातावरण मला खूप आवडायला लागलं. शिक्षक अतिशय समजून घेणारे आणि शिकवण्याची पद्धत खूपच छान आहे. प्रत्येक विषय सखोलपणे समजावून सांगितला जातो.

इथले वर्गमित्रही खूप मैत्रीपूर्ण आहेत. त्यांनी मला सहजपणे गटात घेतलं आणि आता आम्ही मिळून अभ्यास, खेळ, प्रोजेक्ट्स सगळं करतो. शाळेचं मैदान खूप मोठं आहे. दररोज दुपारी आम्ही क्रिकेट आणि फुटबॉल खेळतो. लायब्ररीमध्ये भरपूर पुस्तकं आहेत. मी तर दर आठवड्याला एक पुस्तक वाचतोय.

पण एवढं सगळं असूनही, तुझी आणि आपल्या जुन्या शाळेची खूप आठवण येते. आपण एकत्र बसून अभ्यास करणं, वर्गात मस्ती करणं, मधल्या सुट्टीत अर्धा डबा वाटून खाणं – सगळं अजूनही आठवतं. सुट्टीत आपली नक्की भेट व्हायला हवी. तू यावं आणि माझ्या नवीन शाळेला भेट द्यावी असंही वाटतं.

लवकर उत्तर दे. आई-वडिलांना माझा नमस्कार सांग.

तुझा स्नेही,
सौरभ

Informal Letter Writing in Marathi | अनौपचारिक पत्राचे वैशिष्ट्ये

Informal Letter Writing in Marathi
  • मुक्त व स्नेहपूर्ण भाषा: जडजंबाल शब्द टाळून, मनमोकळ्या शैलीत पत्र लिहिले जाते.
  • भावनांचा थेट आविष्कार: आनंद, दुःख, प्रेम, आठवणी – सर्व काही या पत्रातून व्यक्त होते.

  • नातेसंबंध दृढ करणारे माध्यम: नात्यांमधील ओलावा टिकवण्यासाठी आजही पत्रलेखन अतिशय महत्त्वाचे आहे.

  • शैक्षणिकदृष्ट्या उपयोगी: विद्यार्थ्यांच्या अभिव्यक्ती कौशल्यात वाढ होते.

informal letter writing in marathi | अनौपचारिक पत्र लेखन कसे करावे

अनौपचारिक पत्र (Informal Letter) हे जिव्हाळ्याचं, आपुलकीचं आणि मोकळ्या मनाने लिहिलेलं पत्र असतं. हे पत्र आपण मित्र, नातेवाईक, आई-वडील किंवा शिक्षकांशी संवाद साधण्यासाठी लिहितो. परीक्षा किंवा प्रत्यक्ष आयुष्यात अशा प्रकारच्या पत्रलेखनाची आवश्यकता अनेक वेळा भासते. खाली या पत्रलेखनातील महत्त्वाचे मुद्दे सविस्तर दिले आहेत:

१. पत्र मोकळेपणाने आणि आपुलकीने लिहावे

अनौपचारिक पत्रात कोणताही औपचारिकपणा नसतो. ज्या व्यक्तीला पत्र लिहिले जात आहे ती आपल्या जवळची असल्याने, पत्राचे शब्द हे हृदयातून आलेले आणि आपुलकीने भरलेले असावेत.
उदा.

“प्रिय अजय, तुझी खूप आठवण येते रे! आपल्याला शाळेतील मस्तीच्या दिवसांची आठवण येते का?”

अशा प्रकारची भाषा पत्रात असल्यास, वाचणाऱ्याला आपल्या भावना थेट पोचतात.

२. भाषाशैली सहज, ओघवती आणि भावनांशी संबंधित असावी

पत्र लिहिताना वापरलेली भाषा ही सहज, नैसर्गिक आणि प्रवाही (ओघवती) असावी. भाषेत भावनिकता असावी, जेणेकरून पत्र अधिक प्रभावी वाटेल.

उदाहरणार्थ:

आज शाळेत नवीन शिक्षक आले. त्यांनी आम्हाला खूप छान गोष्ट सांगितली. मला वाटलं, तू असतास तर तुला नक्की आवडलं असतं.

अशी भाषाशैली विद्यार्थी आपल्या अनुभवांशी जोडू शकतात आणि परीक्षकांनाही ती आवडते.

३. व्याकरणाच्या चुका टाळाव्यात

पत्र लिहिताना व्याकरणाच्या चुका झाल्यास पत्राचा प्रभाव कमी होतो आणि गुणही कमी मिळतात.
✅ योग्य काळ, वचन, लिंग यांचा वापर करणे
✅ विरामचिन्हे योग्य वापरणे
✅ वाक्यरचना स्पष्ट आणि समजण्यास सोपी असणे

उदाहरण:
चूक – “तू काल शाळा गेला का?”
योग्य – “तू काल शाळेत गेला होतास का?”

४. विषयाशी संबंधित उदाहरणे द्यावीत

पत्राचा मुख्य उद्देश स्पष्ट होण्यासाठी त्यात नेहमी संबंधित उदाहरणे असावीत. यामुळे पत्र अधिक आकर्षक आणि वास्तवाशी जोडलेले वाटते.

उदाहरणार्थ, जर विषय “शाळेतील नवीन अनुभव” असेल, तर:

इथल्या शिक्षकांची शिकवण्याची पद्धत खूप छान आहे. गणिताच्या सरांनी वर्गात खेळातून सूत्र समजावून सांगितली, त्यामुळे लगेच लक्षात राहिलं!

अशी उदाहरणं परीक्षकाला विद्यार्थ्याचं निरीक्षण, विचार आणि अनुभव समजून घेण्यास मदत करतात.

informal letter writing in marathi | अनौपचारिक पत्र लिहिताना लक्षात ठेवावयाच्या गोष्टी

  • पत्र मोकळेपणाने आणि आपुलकीने लिहावे.
  • भाषाशैली सहज, ओघवती आणि भावनांशी संबंधित असावी.

  • व्याकरणाच्या चुका टाळाव्यात.

  • विषयाशी संबंधित उदाहरणे द्यावीत.

मराठी भाषेतील विविध लेखन प्रकारांपैकी अनौपचारिक पत्र लेखन हा एक महत्त्वाचा भाग आहे. विद्यार्थ्यांनी पत्र लेखनासोबतच जाहिरात लेखन मराठीत हाही लेखन प्रकार जरूर अभ्यासावा, कारण तोही परीक्षेत विचारला जातो.

Informal letter in Marathi म्हणजे केवळ एक शालेय अभ्यासाचा भाग नाही, तर भावनिक बंध अधिक दृढ करण्याचे एक हृदयस्पर्शी माध्यम आहे. Anaupcharik Patra in Marathi शिकताना केवळ व्याकरण नाही तर भावना आणि संवादही शिकवले जातात.

शिक्षकांनी, पालकांनी आणि विद्यार्थ्यांनी एकत्र येऊन या कला जपावी आणि तिचा सराव करावा. आपल्या मातृभाषेत भावना व्यक्त करण्याची ही अतिशय सुंदर पद्धत आहे.

तुम्हाला हा लेख कसा वाटला? अजून कोणत्या प्रकारचे पत्र हवे आहे का?
कॉमेंटमध्ये जरूर सांगा. आणखी अशाच उपयुक्त ब्लॉगसाठी फॉलो करा!

टिपणी करा

आपला ई-मेल अड्रेस प्रकाशित केला जाणार नाही. आवश्यक फील्डस् * मार्क केले आहेत

Scroll to Top